Dünya’da En Çok İçilen Çay Çeşitleri ve Özellikleri

Dünya neredeyse 5000 yıldır çay içiyor. Böylesine uzun bir geçmişe sahip olan bu içecek sayısız aroma ve çeşitliliğe sahip. Tabii bunca çeşitlilik içerisinde her kültüre ait çay hazırlama teknikleri ve sunumları da farklı şekilde karşımıza çıkıyor. Dünya’da en çok içilen çay çeşitleri ve özelliklerine geçmeden önce çay nedir kısaca öğrenelim.

Çay Nedir?

Çay, bitkilerin tohum, yaprak, çiçek, gövde ve köklerinin kaynatılması veya haşlanması ile elde edilen bir içecektir. Çay çeşitliliği bitkinin hasat şekli, fermantasyonu, kurutulması, ısıtılması ve eklenen diğer bitkiler ile sağlanır. Çayın çok eskilere, Çin İmparatorluğuna kadar dayanır. Yüzyıllar sonra Avrupa ve Amerika’ya da yayılmıştır. Günümüzde çeşitliliği sayesinde hemen hemen herkese hitap eden bir içecek haline gelmiştir.

Çay Çeşitleri ve Özellikleri

İster sıcak ister soğuk içilen bu lezzetli içeceğin tüm kültürlerde hazırlama ve tüketme alışkanlığı birbirinden farklıdır. Gelelim Dünya’da en çok içilen çay çeşitleri ve özelliklerinden bahsetmeye.

Siyah Çay

Siyah çay, esasında camellia sinensis adında bir çalıdır. Bu çalının yaprakları toplanır ve kurutulur. Ardından bütün hali ile bırakılır ya da daha küçük parçalara kesilir. Siyah çay yaprakları oksitlendiği için güçlü bir aromaya sahiptir. Kokusu, rengi ve tadı yetiştiği ülkeye, hasat yılına, mevsimine ve üretim şekline bağlı olarak değişmektedir. Türkiye, Çin, Hindistan, Sri Lanka ve Kenya’da yetiştirilmektedir. C, D ve K ve vitaminleri içermektedir. Aynı zamanda bolca kalsiyum, magnezyum, demir, çinko, sodyum, nikel ve flüorür minerallerini bulunur. Siyah çayın besin değerleri koruyabilmesi için 80 derecelik suda 15- 20 dakika kadar demlenmelidir. Taze olarak tüketilmezse faydalı içeriğini kaybeder. Başlıca siyah çay çeşitleri şunlardır;

• Assam
• Seylan
• Darjeeling
• Keemun
• Nilgiri
• Lapsang Souchong

Siyah çay, Dünya’da en çok Türkiye’de tüketilmektedir. Yıllık çay tüketimi kişi başına neredeyse üç buçuk kilogram civarındadır.

Yeşil çay

Siyah çayın da elde edildiği camellia sinensis yapraklarından elde edilen yeşil çay, yaprakların toplanır toplanmaz kavrulup hızlı bir şekilde kurutulması ile üretilir. Doğru tüketildiği taktirde ödem atmaya, kilo vermeye, sakinleşmeye yardımcı olur. Çeşitli mineraller, kafein ve C vitamini bulunur. Yüksek tansiyon, böbrek sorunları, kalp rahatsızlıkları gibi bazı hastalıkları olan kişilerin kullanmaları önerilmez. Yetiştirildiği yer ve işlenme yöntemine göre pek çok farklı yeşil çay çeşidi vardır.

• Gyokur
• Matcha
• Sencha
• Kamairicha
• Bancha

Farklı çiçek türleri ve meyvelerle aroması zenginleştirilen yeşil çay ortalama 80 derece suda demlenmesi önerilmektedir.

Beyaz Çay

Beyaz Çay, camellia sinensis bitkisinin olgunlaşmamış yapraklarından az işlenerek üretilen çay çeşididir. Oksitlenmemiş olduğundan tadı siyah çaya göre daha hafiftir. Hindistan, Çin, Tayvan, Nepal, Sri Lanka ve Tayland’da üretilen bu çay son yıllarda Türkiye’de oldukça popüler olmuştur. Beyaz Çay, antioksidan zenginidir bu sebeple hastalıklara karşı yüksek koruyuculuğa sahiptir. Düzenli tüketildiğinde cildi canlandırır. Az miktarda kafein bulunur. Metabolizmayı olumlu etkilediğinden kilo vermeye yardımcı olur. Beyaz çay çeşitleri;

• Bai Hao Yinzhen
• Bai Mu Dan
• Shou Mei
• Gong Mei
• Beyaz Puerh
• Seylan Beyazı
• Darjeeling Beyazı
• Afrika Beyazı

Beyaz çay demlemek için su sıcaklığının 70-80 derece olması önerilmektedir. Bir fincan suya bir tutam beyaz çay eklenip iki dakika bekletildikten sonra süzülüp tüketilebilir.

Oolong Çayı

Oolong çayı, özel ve mistik bir aromaya sahip Uzak Doğu’dan yetişen bir çaydır. Siyah çayın güçlü ve baskın aroması ile yeşil çayın ferahlatıcı lezzetini bir arada sunan Oolong çayı diğer çaylara göre yapraklarının hazırlanması daha zahmetlidir. Oolong çayı, batıda doğuda olduğu kadar bilinip içilmese de doğuda yüzyıllardır tüketilmektedir. Kalp sağlığını koruyan bu çay düzenli tüketildiğinde kilo vermeye yardımcı da olur. Kan şekerini dengeler, antioksidan özelliğine sahiptir. Oolong çayını hazırlamadan önce mutlaka yıkamak ve süzmek gerekir. Bir kaşık yıkanıp süzülmüş oolong çayı üzerine bir bardak sıcak su ilave edilir. 15 dakika demlenmesi beklendikten süzülerek servis edilir. Kullanılan yapraklar beş defa kadar tekrar kullanılarak çay hazırlanabilir.

Tay Çayı

Assam, Seylan veya Keemun çaylarına, baharatlar, yoğunlaştırılmış süt ve şeker ilave edilerek yapılan sıcak ya da soğuk tüketilen Tayland’ın en popüler çayıdır. Baharat olarak anason ve kakule eklenir. Soğuk olarak tüketildiğinde Tay buzlu çayı olarak bilinir. Dünyada Tayland yemekleri sunulan edilen birçok restoranda servis edilir.

Rooibos Çayı

Güney Afrika’da sevilerek içilen kafeinsiz yoğun aromalı bir çaydır. Demlenince kırmızı bir renk alır. Dünyanın sadece tek bir yerinde Cape Town şekerindeki Cederberg dağlarında yetişen bir bitkiden hazırlanır. Eğer kafeinsiz bir içecek tüketilmek isteniyorsa Rooibos en ideal içeceklerden biridir. Düzenli tüketildiğinde kanserli hücrelerin oluşumunu engeller, cilt hücrelerini yeniler ve onarır, karaciğer sağlığını korur, şekeri dengeler ve sindirimi sistemini düzenlemede yardımcıdır. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirir. Bir fincan sıcak suyun içine bir tatlı kaşığı rooibos çayı eklenerek ağzı kapalı bir şekilde üç dakika demlenmesi beklenir. Ardından süzülerek tüketilir.